با گذشت یک سال از اعدام پنهانی پنج زندانی سیاسی در زندان اوین تهران، مقامات قضایی و امنیتی “صلاح نمی دانند” پیکر اعدام شدگان را به خانواده هایشان تحویل دهند. هیوا هژیر، همسر فرهاد وکیلی در اولین سالگرد اعدام همسرش به روز می گوید تلاشهای خانواده برای تحویل پیکرها بی نتیجه مانده و آنها نیز امیدی برای پیگیری ندارند.

در آستانه اولین سالگرد اعدامهای اردیبهشت سال گذشته، شماری از فعالان سیاسی و مدنی با انتشار بیانیه ای  خواسته اند که روز ۱۹ اردیبهشت (که هم‌زمان است با سالگرد اعدام فرزاد کمانگر، معلم کرد و چهار زندانی سیاسی دیگر) به “روز معلم آزاده” نام گذاری شود. همزمان جمعی از فعالان مدنی، سیاسی، روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق بشر در کشورهای مختلف  در نظر دارند نوزدهم اردیبهشت را با برگزاری مراسم و سمینارهای مختلف گرامی بدارند.

کشتار حکومتی

شیرین علم هولی، علی حیدریان، فرزاد کمانگر، فرهاد وکیلی و مهدی اسلامی در بامداد روز یکشنبه، ۱۹ اردیبهشت ماه، بدون اطلاع وکلا و خانواده ها به صورت پنهانی در زندان اوین تهران اعدام شدند.

خانواده های این پنج نفر در طول سال گذشته با فشارهای نهادهای امنیتی روبرو بوده، برخی از آنها از مصاحبه با رسانه ها ممنوع شده و برخی دیگر به دلایل مختلف به نهادهای امنیتی احضار شده اند. هیچ یک از اعضای این پنج خانواده هم موفق به تحویل پیکر عزیزانشان نشده اند.

هژیر هیوا، همسر فرهاد وکیلی، در مصاحبه با روز می گوید: “پیکرها را به ما تحویل نمی دهند. هر بار که مراجعه می کنیم جواب سر بالا می دهند. می گویند هر وقت که صلاح بدانیم پیکرها را به شما تحویل می دهیم. ­هیچ کس جوابگو نیست، هر اداره و نهادی مسئولیت پیکرها را به اداره و نهادی دیگر ارجاع می دهد. ما به این نتیجه رسیده ایم که آنها تصمیم ندارند پیکر ها را تحویل بدهند. نمی دانیم چه کار کنیم. مانده ایم، امیدی نداریم و دیگر هم پیگیری نمی کنیم.”

خانم هیوا در مورد وضعیت یک سال گذشته خود و فرزندان خرد سالش می گوید: “چاره ای نداریم جز اینکه تحمل کنیم. اعدام واقعیتی است که باورکردنش دشوار است.  نه من، نه بچه ها هیچ وقت اعدام فرهاد را فراموش نمی کنیم، اما کم کم به نبودن اش عادت کرده ایم. زمانی که فرهاد دستگیر شد، دو تا از بچه هایم کم سن و سال بودند و تصویر روشنی از پدرشان نداشتند. آنها از طریق رسانه ها متوجه شدند که پدرشان اعدام شده است.”

خودداری مسئولان حکومتی از استرداد پیکر اعدام شدگان ۱۹ اردیبهشت ۸۹ در شرایطی است که خرداد ماه سال گذشته استاندار کردستان طی ملاقاتی با خانواده برخی از اعدام شدگان گفته بود: “اعدام‌شدگان در محلی که هم اکنون به دلیل شرایط امنیتی قادر به افشای آن نیستیم دفن شده‌اند و پس از گذشت زمان و مساعد بودن اوضاع، مسئولین مربوطه محل دفن ایشان را به شما اطلاع خواهند داد.”

اعدام این پنج زندانی سیاسی، واکنش شدید افکار عمومی و نهاد های بین المللی مدافع حقوق بشر را در پی داشت و تا هفته ها موضوع اول رسانه ها بود.

در اعتراض به اجرای حکم  این پنج زندانی سیاسی، شماری از ایرانیان خارج از کشور در مقابل سفارتخانه های جمهوری اسلامی اقدام به برگزاری تجمع های اعتراضی نمودند. ایرانیان در آمریکا، آلمان، فرانسه، انگلستان، عراق و برخی دیگر از کشورها با برپایی این تجمعات شروع موج جدید اعدام ها را در ایران محکوم کردند.

همزمان با موج شدید محکومیت این اعدام ها از سوی نهاد های مدافع حقوق بشر، ارون رودز، یکی از سخنگویان کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران هم اعلام کرد: “این اعدام‌های مخفیانه را فقط می‌توان کشتار حکومتی تلقی کرد و شاهد دیگری است بر بی‌اعتنایی مطلق و اهانت جمهوری اسلامی به استانداردهای بین‌المللی حقوق بشر.”

میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد از رهبران جنبش سبز هم طی بیانیه های جداگانه ای تداوم اعدام زندانیان سیاسی درجمهوری اسلامی را محکوم کردند.

روز “معلم آزاده”

فرزاد کمانگر، از اعدام شدگان اردیبهشت سال گذشته، قبل از بازداشت، معلم مدرسه و دبیرستان های شهرستان کامیاران بود و بعد از بازداشت هم از طریق نوشتن نامه های سرگشاده، ارتباط خود را با دانش آموزانش حفظ کرد.

همزمان با اعدام او فدراسیون جهانی اتحادیه های معلمان، با ارسال نامه ای به رهبر جمهوری اسلامی و دیگر مقامات ارشد جمهوری اسلامی با محکوم کردن اعدام این معلم زندانی اعلام کرد همچنان در شوک روشی است که مقامات قضایی ایران در پرونده قضایی یک معلم فعال عضو کانون صنفی به کار بردند و با محروم کردن او از یک دادرسی شفاف و عادلانه و سرانجام اعدام او قبل از بررسی در دیوان عالی و بدون اطلاع وکیل وخانواده، به پرونده اش خاتمه دادند.

اکنون و در اولین سالگرد اعدام این معلم کرد، کانون صنفی معلمان استان کردستان و تعداد زیادی از فعالان صنفی حوزه آموزشی در ایران، روز ۱۹ اردیبهشت ماه امسال را به مناسبت اولین سالگرد اعدام او “روز نفی خشونت و دفاع از حق حیات” خوانده و از معلمان ایران خواسته اند در این روز با یاد این معلم وارسته، ضمن روشن کردن شمع، ساعتی را به آموزش مفاهیم انسانی به دانش آموزان در مدارس اختصاص دهند.

در عین حال بیش از ۴۰ مدافع حقوق بشر، نویسنده، فعال مدنی و سیاسی در نامه ای  خطاب به “وجدانهای بیدار” با مرور پرونده فرزاد کمانگر خواسته اند که روز ۱۹ اردیبهشت به نام “روز معلم  آزاده” نامگذاری شود.

مهرانگیز کار، شیرکو بیکس، احمد باطبی، شاهین نجفی، مهرداد مشایخی، سلمان سیما، حسن شریعتمداری و فریبا داودی مهاجر از جمله امضا کنندگان این نامه هستند.

آنها در نامه خود از فرزاد کمانگر به عنوان معلمی برای “کودکان زاده درد و رنج” یاد کرده و نوشته اند: “به حرمت مقاوم زیستنش ونهضت قلمی که در زندان و قبل  از ان بر پا داشت، همچنین به حرمت چشمان منتظر شاگردانش، بر آن شدیم تا به یاری تلاشگران و وجدانهای بیدار، روز شهادت این معلم فرزانه و یارانش  مصادف با  ۱۹ اردیبهشت (۹ می) را به عنوان پاسداشت قلم و انسانیت، در تقویم روزگار، چنین نام گذاری کنیم. این مهم همچنین می تواند فرصتی باشد برای شنیدن ندای آزادی خواهانه سایر انسانهایی که امروزه در اقصی نقاط کشور در شرایط مشابهی دربند هستند.”

بزرگداشت بین المللی

همزمان با اولین سالگرد اعدام شدگان ۱۹ اردیبهشت، شماری از فعالان کرد در کشورهای مختلف دنیا در نظر دارند با برگزاری کنفرانس ها و سمینارهایی یاد فرزاد کمانگر و سایر اعدام شدگان را گرامی بدارند.

جمعی از فعالان کرد در فرانسه، اعلام کرده اند که روز شنبه، ۲۴ اردیبهشت ماه،  کنفرانسی در شهر پاریس برگزار می کنند. آنها با صدور اطلاعیه‌ای، ضمن درخواست از کلیه‌ی فعالان و جریان های سیاسی و مدنی برای شرکت در این کنفرانس، اعلام کرده اند که حضور گسترده فعالان سیاسی و مدنی در راستای حمایت از عدم تکرار چنین فجایعی صورت می‌گیرد.

آنطور که در بیانیه آنها آمده است این کنفرانس در دو پانل نظری در بارەی “مسئلەی کرد از منظر سیاسی و حقوقی” و همچنین “تاریخ شکنجه در ایران و معنای مقاومت” برگزار خواهد شد.

در ادامه این فعالیت ها، شماری از فعالان کرد در نظر دارند طی کنفرانسی در سلیمانیه کردستان عراق، یاد فرزاد کمانگر، شیرین علم هولی، مهدی اسلامیان، علی حیدریان و فرهاد وکیلی را گرامی بدارند. هم‌زمان با این سمینار، نمایشگاهی از نامه‌ها و دست نوشتەهای اعدام شدگان ۱۹ اردیبهشت هم برپا خواهد شد.

کاوه قریشی – روز